blacha

.
(+) lekka;
(+) trwała;
(+) nachylenie dachu 8-90°;
(+) do każdego kształtu dachu;
.
(!) niektóre metale nie mogą ze sobą sąsiadować- np. aluminium z miedzią albo tytancynk z pokryciami bitumicznymi, należy być na to wyczulonym przy wyborze obróbek blacharskich i rynien.
..............................................................................................................................................................................
Podział blach zwn kształt:
-płaska
-falista
-trapezowa
-blachodachówka (imitacja tradycyjnej dachówki,  z dużych wytłaczanych arkuszy stali);


.
Ad. blacha płaska:
(+) na skomplikowane połacie;
(+) nachylenie od 3° (duże arkusze);
.
min. nachylenie:
- 3°  duże arkusze;
- 20°  małe arkusze (4mx8,5m)
- dachy b strome, o dużych połaciach- blaszana taśma
.
sprzedawana w zwojach (taśmach) v arkuszach;
jako folię wstępnego krycia stosuje się folię z w-wą separacyjną (patrz art. 'paroizolacja'), na deskowaniu.
(!) zazwyczaj nie stosuje się pod nią  hydroizolacji, dlatego b ważna szczelność pokrycia;
.
Montaż:
1. kontrola nierówności podłoża (=więźby), opcjonalnie- podkładki dystansowe;
2. sztywne, równe (≠ poz. max. 1cm) pokrycie z desek, płyt OSB v MFP(+ otwory na elementy przechodzące przez dach- anteny, kominki wentylacyjne itp.)
(rozwiązania systemowe pozwalają zrezygnować ze sztywnego pokrycia, np. cynkowo-tytanowe arkusze zespolone z materiałem termoizolacyjnym (+)szczelne, eliminujące mostki termiczne).
4. folia separacyjna (+) wentyl., chłodzenie, osuszanie spodu blachy. forma odwróconych kubełków v luźno splecionych sztywnych włókien (w przypadku blachy stalowej- brak potrzeby izolacji z folii);
5. obróbki blacharskie: pas nadrynnowy, rynny, haki rynnowe(gdy nie są mocowane do deski czołowej, tylko krokwi v sztywnego poszycia), rynny koszowe, grzebienie, (opcjonalnie) kratki osłaniające wlot powietrza pod wentylowane pokrycie;


6. zakładanie pokrycia:
- przytwierdzanie blachy do sztywnego poszycia uchwytami- tzw. żabkami;
- łączenie blachy: pionowe na tzw. rąbek stojący- pionowe przetłoczenia usztywniające z rowkami zatrzaskowymi v zaginanymi brzegami i poziome na rąbek leżący, ok 2,5cm ↑;
Sposoby łączenia:
- podwójny rąbek stojący(+) > szczelność, połacie o nachyleniu 3-25°;
- kątowy (pojedynczy) rąbek stojący, połacie o nachyleniu < 25°;
- gotowy system łączenia na listwy zatrzaskowe;
7. montaż stoperów v łat przeciwśnieżnych, ław kominiarskich, kominków wentylacyjnych (opcjonalnie), systemu odgromowego (piorunochronu);
.
(!)  pod wpływem wilgoci wytrąca się na niej biały wodorotlenek cynku będący skutkiem pierwszego procesu patynowania, uwaga na sposób  transportu i magazynowania blachy.
.
Rodzaje blach płaskich:
- drobnoelementowa (łuski: kwadraty lub romby, szer. 28-40 cm,gr. 0,8 mm), .
min. nachylenie: 7°-12° (niektóre 25°), (+) dobre przy lukarnach i skomplikowanym kształcie;
- wielkoelementowa (szer. 30-60cm, dł. do 3 m.,gr. 0,8 mm)
- panele (szer. 40 cm i dł. ok. 80 cm, gr. 0,5-0,7 mm)



..............................................................................................................................................................................
Ad. blacha  trapezowa:
min. nachylenie: 5-12,5°
Budowa: metalowy rdzeń gr.  0,4 -1mm, równoległe przetłoczenia o przekroju w kształcie trapezu.
Wykończenie: bachy stalowe i aluminiowe mogą być wykończone fabrycznie ochronno-dekoracyjną kolorową powłoką v tylko pokryte w-wą antykorozyjną (ocynk, alucynk).
Wymiary:  szer.50-165 cm, dł. 90cm-12m, wys. wytłoczeń 2-55mm.
Zastosowanie: na budynki utrzymane w nowoczesnej stylistyce
.
Montaż :
1. kontrola nierówności podłoża (więźby), opcjonalnie- podkładki dystansowe;
2. folia wstępnego krycia nisko- v wysokoparoprzepuszczalna;
3. drewniany ruszt z łat i kontrłat;
4. arkusze mocowane na zakład (szer. min. 1-go tłoczenia), wkrętami uszczelnionymi plastikowymi uszczelkami, str.-ną z węższymi rowkami do góry (by woda szybciej spływała);
5. montaż stoperów v łat przeciwśnieżnych, ław kominiarskich, kominków wentylacyjnych (opcjonalnie), systemu odgromowego (piorunochronu);
.
...............................................................................................................................................................................
Ad blachodachówka:
blacha profilowana w kształcie dachówek.
(+) tańsza od dachówki ceramicznej;
(+) lekka→ delikatniejsza, tańsza konstrukcja dachu;
(+) nie rdzewieje i nie ulega przebarwieniom;
(+) duża paleta barw;
(-) duża akustyczność;
(-) na proste dachy- już przy dachu kopertowym dużo odpadów;
.
min. nachylenie: 14° (niektóre 9°)
Wykończenie powierzchni:
-posypka mineralna, np. naturalny granulat kamienny (+) lepiej wycisza szum deszczu;
-ocynkowanie, pokryte warstwą epoksydową i akrylową;

Podział:
-w arkuszach;
-w panelach;
- w formcie dachówki;

Ad blachodachówki w arkuszach:
po ułożeniu przypominają pokrycie z dachówek, wytłoczony wzór kilku rzędów dachówek.
Arkusze szer. 1,1-1,2m, dł. 1-8,2m, gr. 0,4mm-0,6mm, wys. wytłoczeń 14-63mm (najczęściej 40-45mm).
↑-sze fale →(+)sztywniejszy arkusz→ (+) < łat.→ (-) ↑-sza cena pokrycia;
Materiały:
- blacha stalowa zabezpieczona obustronnie alucynkiem v ocynkiem;
- blacha aluminiowa (rzadziej) z rdzeniem zabezpieczonym od spodu;
Wykończenie: z wierzchu blachodachówki powleczone są dekoracyjną powłoką z poliestru, puralu lub innego tworzywa. powłoka gładka v fakturowana, matowa v półmatowa. Od spodu rdzeń zabezpieczany poliestrem v inną w-wą polimerową.

Montaż blachodachówek w arkuszach:
1. kontrola nierówności podłoża (więźby), opcjonalnie- podkładki dystansowe;
2. folia wstępnego krycia nisko- v wysokoparoprzepuszczalna;
3. drewniany ruszt z łat i kontrłat zaimpregnowany przeciwgrzybiczo v łaty stalowe, ocynkowane, przykręcane do krokwi (brak kontrłat);
4. arkusze balchodachówek mocowane na zakład, do łat od dołu połaci wkrętami uszczelnionymi kapturkami z tworzywa;
5. montaż stoperów v łat przeciwśnieżnych, ław kominiarskich, kominków wentylacyjnych (opcjonalnie), systemu odgromowego (piorunochronu);

Ad bachodachówki w panelach:
Panele o szer. 1-rzędu dachówek ceramicznych- szer. ok. 30cm, dł. 1-4m.
Zalety w porównaniu do blachodachówek w arkuszach:
(+) bardziej przypominają pokrycie z dachówek;
(+) odporniejsze na naprężenia występujące w konstrukcji dachowej;
(+) łatwiej się je układa;
Wykończenie: jak w blachodachówkach w arkuszach, dodatkowo ich powłoka może być wykończona posypką z kruszywa ceramicznego, kwarcowego albo skalnego.
.
Montaż:
1. kontrola nierówności podłoża (więźby), opcjonalnie- podkładki dystansowe;
2. folia wstępnego krycia nisko v wysokoparoprzepuszczalna;
3. drewniany ruszt z łat i kontrłat;
4. panele balchodachówek układane od góry połaci, panele niższe wsuwane pod wyższe, pionowe końce paneli łączone oksydowanymi gwoździami dekarskimi, pokrywanymi (antykorozyjnie) kitem i zasypką;
5. montaż stoperów v łat przeciwśnieżnych, ław kominiarskich, kominków wentylacyjnych (opcjonalnie), systemu odgromowego (piorunochronu);

Montaż blachodachówek samonośnych:
1. kontrola nierówności podłoża (więźby), opcjonalnie- podkładki dystansowe;
2. blachodachówki mocowane do krokwi v kontrłat za pomocą wytłoczonych stalowych łat samonośnych i profili montażowych;
(+)blachodachówki samonośne z<ją ciężar dachu

Ad blachodachówki w formcie dachówki (płytki v łuski):
(-) drogie
Rodzaje:
- płytki cynkowo-tytanowe -romby bok 40cm gr. 0,7-0,9mm, 9-10/1m²;
- płytki kwadratowe v prostokątne
Montaż: mocowane gwoździami do sztywnego poszycia;
.
..............................................................................................................................................................................
Podział blach zwn mat.:
-miedziana;
-stalowa;
-aluminiowa;
-cynkowo-tytanowa;

Ad. blacha miedziana:
walcowana na zimno, odtleniona fosforem. z czasem naturalnie pokrywa się patyną, może być także pokryta sztuczną patyną (fabryczna w-wa pasywacyjna, odcień brązowy v zielono-turkusowy).
(+) plastyczna, łatwa w obróbce;
(+) pasuje do nowoczesnej i klasycznej architektury;
(+)1-na z najtrwalszych blach- gwarancja ok. 40 lat, żywotność ponad 120 lat, pod wpływem czynników atmosferycznych pokrywa się ochronną warstwą patyny;
(+) odporna na korozję, nie wymaga zabiegów konserwacyjnych, pielęgnacyjnych ani wykańczania i zabezpieczania powierzchni;
(+) mat. ekologicznie bezpieczny- nie zawiera składników, które mogą uwalniać się do atmosfery w wyniku korozji atmosferycznej lub podczas pożaru;
(+) elementy po zużyciu nie stanowią odpadu, jako drogi materiał podlegają recyclingowi;
(-) najdroższa z blaszanych pokryć;
(-) rynny i obróbki blacharskie też muszą być miedziane- miedź nie może się łączyć i innymi metalami (stalą ocynkowaną, aluminium, cynkiem, tytancynkiem oraz materiałami miedziowanymi galwanicznie);
.
Rodzaje blach miedzianych:
- płaska, ↔66-72cm, dł. max 8m;
- płytki i łuski;
.
..............................................................................................................................................................................
Ad. blacha stalowa:
najczęściej stosowane pokrycie blaszane; wymaga zabezpieczenia antykorozyjnego, którego rodzaj decyduje o trwałości pokrycia.
Wykończenie powierzchni:
- ocynkowanie(obustronne);
- alucynk-stop aluminium, cynku i krzemu, (+) dwukrotnie lepsze zabezpieczenie, ale (-) droższe od ocynkowania;
- powłoka dekoracyjna (opcjomalnie)- farbowanie, lakierowanie, nanoszona na pokrytą cynkiem lub alucynkiem blachę (+)estetyczne, chroni dodatkowo przed zrdzą;
- ocynkowanie i powlekanie: poliestrami, puralem, plastizolem lub PVDF.
- posypka-może być ceramiczna v mineralna (m.in. kwarc), może imitować dachówki ceramiczne, gonty drewniane i łupek kamienny.(+)najtrwalszy rodzaj wykończenia pokryć stalowych; (+)dobra bariera akustyczna (np. tłumi odgłos padającego deszczu);(+)zapobiega gwałtownemu zsuwaniu się śniegu; (+)chroni przed porastaniem grzybów i mchów oraz nadmiernym nagrzaniem dachu.
- patyna o rdzawym kolorze-np.stal Cor-Ten o podwyższonej odporności na warunki atmosferyczne;
.
Rodzaje blach stalowych:
- płaskie, ↔63-123cm, dł. max 2m, gr. 0,4mm;
- trapezowa;
- blachodachówka;

..............................................................................................................................................................................
Ad. blacha aluminiowa:
(+) najlżejsze pokrycie blaszane;
(+) odporna na korozję (b-ej niż stal) i uszkodzenia mechaniczne;
(+) trwała;
(+)nie wymagają konserwacji;
(-) b-ej podatna od stali na odkształcenia;
Wykończenie powierzchni:
- powłoka dekoracyjna(farbowanie, lakierowanie);
- powłoka poliesterowa, chroniąca przed promieniami UV;
-warstwa antykorozyjna (ocynk, alucynk);
powierzchnia może być gładka lub stucco(młotkowana, wyglądająca na starszą)
.
Rodzaje blach aluminiowych:
- płaskie;
- trapezowa;
- blachodachówka;
- płytki dachówkowe;
...............................................................................................................................................................................

Ad. blacha cynkowo-tytanowa:
wytwarzana przez walcowanie cynku(oczyszczanego elektrolitycznie-czystość 99,995%) z domieszką tytanu (> odporność na uszkodzenia), miedzi(> odporność na rozciąganie) i aluminium. topiona, odlewana, walcowana i nawijana na rolki.
(+) pasuje do nowoczesnej i klasycznej architektury;
(+) trwała- gwarancja średnio na 40 lat, żywotność ponad 120 lat, pod wpływem czynników atmosferycznych pokrywa się ochronną warstwą patyny;
(+) odporna na korozję, nie wymaga zabiegów konserwacyjnych, pielęgnacyjnych ani wykańczania i zabezpieczania powierzchni;
(+) materiał ekologicznie bezpieczny- nie zawiera składników, które mogą uwalniać się do atmosfery w wyniku korozji atmosferycznej lub podczas pożaru;
(+) elementy po zużyciu nie stanowią odpadu, jako drogi materiał podlegają recyclingowi;
.
Wykończenie powierzchni:
- naturalna patyna (kolor srebrzysty);
- patyna fabryczna (kolor szaroniebieski lub grafitowy)
- pasywacja (postarzanie);
- od spodu warstwa lakieru poliamidowego, chroniącą przed korozją (powstałą z kontaktu z poszyciem lub skroplinami);
.
Rodzaje blach cynkowo-tytanowych:
- płaska, sprzedawana w rolkach, 67x3000cm, gr.1,5mm;
- płytki dachowe;
.
Parametry:
gęstość około 7,2 g/cm³
.
..............................................................................................................................................................................

Rodzaje powłok zewnętrznych:
- poliester- farba kryjąca na spoiwie poliestrowym- powłoka standardowa,
(+) niska cena, duża gama kolorów, odporna na działanie wys. temp. i korozję,
(-) naj< odporna na uszkodzenia mech., utratę kol. i czynniki chem.;
wykończenie matowe (+)odporniejsze, (-)droższe od błyszczącego;
gwarancja ok. 10lat;
.
- poliester z ceramiką- z domieszką mikroskopijnych granulek ceram. (+) > trwałość i odporność na zarysowania
gwarancja 10-15lat;
.
- pural- tworzywo łączące poliuretan i poliamid
(+) duża odporność na korozję, promieniowanie UV, ścieranie i uszkodzenia mech.;
gwarancja ok. 15lat;
.
-PP99- odmiana puralu, b-ej błyszczący niż poliester;
(+) odporniejszy na zarysowania niż poliester;
faktura gładka v matowa
gwarancja ok. 40lat;
.
PVDF (PVF2)- powłoka poliwinylowofluorkowa
(+) 1-na z najtrwalszych powłok, tak jak pural i PP99  twardy, odporny na substancje chem. z atmosfery(+) nadaje się na środowiska o podwyższonym zasoleniu i zanieczyszczeniu środowiska, nie traci barwy, ;
(-) najdroższa powłoka
gwarancja 10-30lat;
.
PCW (F) Food Safe- zmodyfikowany polichlorek winylu
(+) nietoksyczny, obojętny chemicznie, odporny na korozję biologiczną, trwały, łątwy w czyszczeniu
gwarancja ok. 30lat;
.
- plastizol SCE- plastyfikowany polichlorek winylu, pochadna PCW, powłoka do 9xgr.-sza od poliestrowej, delikatne przetłoczenia na pow.,
(+) duża odporność na uszkodzenia mech.', blaknięice, matowienie, niską temp., lepsza odporność na korozję niż poliester z drobinkami ceram.'
paleta kilkunastu kolorów
gwarancja 40-50lat;
.
HPS-200- plastizol w trwalszej wersji
(+)  1-na z najtrwalszych powłok;
(+) b wys. odporność na ścieranie i zadrapanie
gwarancja 50lat;
.
posypka- kruszywo kwarcowe, ceramiczne v skalne do  wzbogacania powłok poliestrowych, grubo- v drobnoziarnista,
(+) zabezpiecza blachę przed zarysowaniem, poprawia nieznacznie właściwości akustyczne, rozprasza promieniowanie słon., więc pokrycie trochę < się nagrzewa, spowalnia zsuwanie śniegu z dachu;
gwarancja ok. 30lat;
.
akryl-
(+) zabezpieczanie powłoki od spodu wydłuża żywotność
(-) stosowany coraz rzadziej- wyparty przez inne powłoki;
.
Zabezpieczenie powłoki od spodu (przed korozją od wykraplającej się pary):
- poliester
- lakier epoksydowy
- alucynk
- akryl- najdłuższe gwarancje udzielane na blachy zabezpieczone nim od spodu
.
Potrzebne dodatkowe elementy:
gąsiory (do pokryć z blachy profilowanej), uszczelki z pianki, farby do zaprawek, obróbki blacharskie, grzebienie do zabezpieczenia okapu, kominki went.', rynny koszowe(do pokryć z blachy profilowanej), ławy kominiarskie, stopery i drabinki przeciwśnieżne, systemy rynnowe;
.
Konserwacja: wszystkie pokrycia z blachy należy co jakiś czas myć ciepłą wodą pod ciśnieniem z dodatkiem detergentu.
.
Normy:
DIN EN 988
DIN EN 1179